چرا محرم؟!
پيش از اسلام عرب، جنگ در اين ماه را حرام ميدانست و ترك مخاصمه ميكرد؛ لذا از آن زمان اين ماه بدين اسم نامگذاري شد.1 و روز اوّل محرّم را اوّل سال قمري قرار دادند.2 در توضيح اينكه چرا ماههاي ديگر كه جنگ در آنها حرام است، محرّم ناميده نميشود ميتوان گفت: چون ترك جنگ از اين ماه شروع ميشد به آن محرم گفتند.
اين ماه در مكتب تشيّع يادآور نهضت حضرت سيّد الشهدا و حماسهي جاودان كربلاست.
اين ماه، يادآور دلاورمرديهاي ياران باوفاي اباعبداللّه الحسين عليهالسلام ، فداكاريهاي زينب كبري عليهاالسلام ، حضرت سجاد عليهالسلام و همهي اسراي كاروان امام حسين عليهالسلام است. اين ماه، يادآور خطبهها و شعارهاي آگاهيبخش سالار شهيدان، نطق آتشين حضرت زينب عليهاالسلام و خطابهي غراي زين العابدين عليهالسلام است.
اين ماه، يادآور استقامت حبيببن مظاهر و شهادت عون و جعفر است.
آري اين ماه، ماه پيروزي حق بر باطل است.
محرم از منظر ائمه عليهمالسلام
از امام هشتم شيعيان چنين نقل شده است:
«وقتي محرّم فراميرسيد، پدرم خندان ديده نميشد، حزن و اندوه تا پايان دههي اوّل بر او غالب بود و روز عاشورا، روز حزن و مصيبت و گريه ايشان بود.»3
همچنين حضرت امام رضا عليهالسلام دربارهي عاشورا ميفرمايد:
«كسي كه عاشورا روز مصيبت و اندوه و گريهاش باشد، خداوند قيامت را روز شادماني و سرور او قرار خواهد داد.4
شب اوّل ماهِ محرم
1 ـ نماز: اين شب چند نماز دارد كه يكي از آنها به شرح ذيل است:
دو ركعت، كه در هر ركعت بعد از حمد، يازده مرتبه سورهي اخلاص خوانده شود.
در فضيلت اين نماز چنين آمده است: «خواندن اين نماز و روزه داشتن روزش موجب امنيّت است و كسي كه اين عمل را انجام دهد، گويا تمام سال بر كار نيك مداومت داشته است.5
2 ـ احياي اين شب.6
3 ـ نيايش و دعا.7
روز اوّلِ محرم
اوّل محرّم هر سال اوّلين روز سال قمري است. از امام محمّد باقر عليهالسلام روايت شده است: آن كه اين روز را روزه بدارد، خداوند دعايش را اجابت ميكند، همانگونه كه دعاي زكريا عليهالسلام را اجابت كرد.8
دو ركعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعاي زير قرائت گردد:
«اللّهم اَنتَ الاِلهُ القَديمُ وَهذِهِ سَنَةٌ جَديدَةٌ فاسئلك فيها العِصْمَة مِنَ الشَيْطانِ والقُوَّةَ علي هذِهِ النَّفسِ الامّارة بالسُّوءِ»9
بارالها! تو خداي قديم و جاوداني و اين سال، سال نو است، از تو ميخواهم كه مرا در اين سال از شيطان حفظ كني و بر نفس اماره (راهنمايي كننده) به بدي پيروز سازي.
روز دوم محرّم
در چنين روزي كاروان امام حسين عليهالسلام در سال 61 ه·· ق وارد سرزمين كربلا شد و با ممانعت لشكر حُرّ مجبور به توقّف در آنجا گرديد.10
روز سوم محرّم
از پيامبر اكرم صلياللهعليهوآلهوسلم نقل شده است:
«هر كس در اين روز روزه بگيرد، خداوند دعايش را اجابت كند11»
در آن روز سپاه عمربن سعد وارد كربلا شد.
روز چهارم محرّم
بينتيجه بودن مذاكره حضرت سيّد الشهداء عليهالسلام با عمربن سعد براي وادار كردن لشكر وي به ترك جنگ و دعوت او و لشكرش جهت ملحق شدن به سپاه اسلام.
روز هفتم محرّم
روزه گرفتن مستحب است.
روز نهم محرّم
تاسوعاي حسيني، روز محاصرهي امام حسين و اصحابش در سرزمين كربلا توسط سپاه شمر.12
شب عاشورا
1 ـ چند نماز براي اين شب در روايات آمده است كه يكي از آنها چنين است:
چهار ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از سورهي حمد، 50 بار سورهي اخلاص خوانده ميشود. پس از پايان نماز، 70 بار «سبحان اللّه والحمدللّه ولااله الاّاللّه واللّه اكبر ولاحول ولاقوة الاّ باللّه العليّ العظيم» خوانده شود.13
2 ـ احياي اين شب كنار قبر امام حسين عليهالسلام .14
3 ـ دعا و نيايش.15
روز عاشورا
1 ـ عزاداري بر امام حسين عليهالسلام و شهداي كربلا، در اين مورد از امام رضا عليهالسلام نقل شده است:
هر كه كار و كوشش را در اين روز، رها كند، خداوند خواستههايش را برآورد و هر كه اين روز را با حزن و اندوه سپري كند، خداوند قيامت را روز خوشحالي او قرار دهد.16
2 ـ زيارت امام حسين عليهالسلام 17
3 ـ روزه گرفتن در اين روز كراهت دارد؛ ولي بهتر است بدون قصد روزه، تا بعد از نماز عصر از خوردن و آشاميدن خودداري شود.18
4 ـ آب دادن به زائران امام حسين عليهالسلام 19
5 ـ خواندن سوره اخلاص هزار مرتبه20
6 ـ خواندن زيارت عاشورا21
7 ـ گفتن هزار بار «اللّهم العن قتلة الحسين» عليهالسلام 22.
منابع
سيد عباس رفيعيپور
